پوسيدگی دندان

---

پوسيدگی دندان در اثر ترشح اسيد از باكتريهاي پوسيدگي زا، رژیم غذایی نامناسب و بهداشت دهانی ضعیف ايجاد ميشود كه سبب از بين رفتن كلسيم و فسفر بافت سخت دندان ميشود. پوسیدگی دندان مرحله برگشت نابذير در فرآیند حل شدن مواد معدنی مینای دندان توسط اسید محسوب شده و درمان آن تنها از راه جایگزینی بافت سخت از دست رفته دندان با مواد ترمیمی دندانپزشكي امكان پذير می‌باشد. 
پوسیدگی‌ها توسط باکتری استرپتوكوك موتانس بر روی دندان به وجود می‌آیند. رعایت بهداشت دهان و استفاده از مسواک، از رشد باکتری، تشکیل پلاک و پوسیدگی دندان‌ها جلوگیری می‌کند.

مراحل پوسيده شدن دندان 

---

پوسيدگی تمام سطوح دندان را به طور يكسان درگير نميكند. شيارهاي سطح جونده دندانهاي آسيا محل مناسبي براي رشد ميكروبهاست و دندان از اين محل دچار پوسيدگي ميشود، سطوح بين دنداني نيز به علت عدم دسترسي موهاي مسواك مستعد پوسيدگي و بيماري لثه هستند. طوق دندان نيز محل تجمع ميكروبهاست.

نشانه‌های پوسیدگی دندان 

1. تغییر رنگ مینای دندان: در محل پوسیدگی مینا قهوه‌ای یا سیاه رنگ می‌شود.
2. سوراخ شدن دندان در محل پوسیدگی: گاهی میزان این تخریب کم است و فقط با معاینه دقیق مشخص می‌شود و گاهی مقدار زیادی از دندان از بین می‌رود، به طوری که شخص فکر می‌کند دندان او شکسته است.
3. حساس بودن یا درد گرفتن دندان در موقع خوردن غذاهای سرد، گرم، ترش و شیرین.
4. حساس یودن یا درد گرفتن دندان وقتی که دندانها را روی هم فشار می‌دهیم.
5. بوی بد دهان می‌تواند به علل مختلف ایجاد شود که یکی از علتهای آن پوسیدگی دندانها است.
6. گیر کردن مواد غذایی بین دندانها و پاره شدن نخ دندان، پوسیدگی بین دندانی می‌تواند باعث گیر کردن مواد غذایی بین دندانها و پاره شدن نخ دندان هنگام استفاده شود.

عوامل خراب شدن دندان چیست؟

---

رژيم غذايي نامناسب و مصرف مواد قندي: 

از آنجا که همه ما مجبور به خوردن و نوشیدن برای زندگی هستیم، هیچ راهی برای جلوگیری از این مورد وجود ندارد و نقش مهمی در شکل گیری پوسيدگي دارد. وقتی شما غذا یا نوشیدنی هایی می خورید، کربوهیدرات ها تا زمانی که مسواک بزنید روی دندان های شما باقی می مانند.

حتی بعد از مسواک زدن، شما ممکن است قادر به حذف همه ذرات غذایی و یا کربوهیدرات ها از دندان ها نيستيد. غذاهایی که تمایل به چسبیدن به دندان های شما دارند، می توانند ریسک شما را برای پوسیدگی دندان افزایش دهند.

دهان خشک:

 بزاق، به شستن پلاک دندان ها کمک می کند. اگر دهان خشک با بزاق بسیار کمی دارد، پلاک می تواند به سرعت رشد کند

بهداشت دهانی ضعیف:

 مسواک زدن به طور مرتب به پلاک ها اجازه می دهد تا از مینای دندان بالا رود و به مینای دندان حمله کند.

مصرف داروها:

 بعضی از داروها مثل اسپری‌های آسم در طولانی‌مدت ترشح بزاق را کاهش می‌دهند. شربت‌های سرفه و ضد آلرژی نیز معمولاً برای طعم بهتر سرشار از قند هستند. از آنجا که این داروها چندین‌بار در طول روز و همچنین قبل از خواب مورد استفاده قرار می‌گیرند، دندان‌ها را در خطر پوسیدگی قرار می‌دهند.
اغلب مکمل‌های ویتامینی و شربت‌های افزایش وزن کودکان نیز حاوی قند هستند. ویتامین‌های پاستیل‌شکل هم بسیار شیرین و چسبناک بوده و مانند شکلات‌های عادی دندان را در خطر پوسیدگی قرار می‌دهند.

ازدحام و بی‌نظمی دندان‌ها:

 تمیزکردن دندان‌های پرازدحام و بی‌نظم دشوارتر است. در این موارد مواد غذایی به راحتی می‌توانند میان دندان‌ها گیر کنند و باقی بمانند. این نواحی محلی عالی برای رشد کلنی باکتری و بروز پوسیدگی دندان هستند؛ بنابراین باید حتماً نسبت به رفع بی‌نظمی دندان‌ها اقدام کرد.

اختلالات عملکردی عضلات دهان و زبان: 

حرکات زبان، لب‌ها و عضلات گونه حین جویدن به تمیزشدن دندان‌ها کمک می‌کند. باید توجه داشت که حرکات زبان در بعضی از موارد مثل کودکان مبتلا به لکنت زبان با محدودیت بیشتری همراه است. فلج مغزی، بعضی از بیماری‌های عضلانی و اختلالات در رشد اعصاب نیز عملکرد طبیعی عضلات دهان را مختل می‌کنند. در این موارد برای جبران عملکرد عضلات دهان در تمیزکردن دندان‌ها نیاز به درمان‌ها و مراقبت‌های خاص وجود دارد.

عوامل تشدید کننده خرابی دندان

---

 

1. سیگار کشیدن
2. داشتن دیابت
3. خوردن غذاهای شیرین و پر کربوهیدرات  که باعث تغذیه شدن باکتری های درون دهان میشوند.
4. عدم مسواک زدن و نخ دندان کشیدن منظم
5. عدم مراجعه منظم به دندانپزشک جهت غربالگری و پیگیری
6. خشکی دهان یا عدم ترشح کافی بزاق. بزاق غذاها و شکری که برای دندان خطرناک هستند را می شوید، و از مینای دندان محافظت میکند و آن را بازسازی میکند.

راههاي پيشگيري از خراب شدن دندان ها

---

1. بعد از خوردن مواد غذايي، دندان های خود را با خمیردندان حاوی فلوراید مسواک بزنید. به صورت ایده ال، بهتر است بعد از هر وعده غذایی مسواک بزنید، حداقل دو بار در روز. همچنین استفاده از پاک کننده های بین دندانی یا نخ دندان را برای پاک کردن فضاهای بین دندانی توصیه کرده است. اگر از مواد حاوی شکر استفاده کردید، باید قبل از مسواک زدن ۳۰ دقیقه صبر کنید و مینای دندانتان را پاک نکنید. اگر نمی توانید بعد از خوردن مواد غذایی مسواک بزنید، میتوانید حداقل با استفاده از آب یا دهانشویه، دهانتان را بشوييد. اگر شما در خطر بالایی برای پوسیدگی دندان قرار داشته باشید، ممکن است دندان پزشکتان توصیه به استفاده مرتب از دهان شویه های حاوی فلوراید کند. 
2. استفاده از سیلانت دندانی برای تمام کودکان توصیه شده است. همچنین، این کار هم برای کودکان و هم برای بزرگسالان مفید است. سیلانت یک پوشش محافظ است که شیارها و شکاف های دندانی را پر میکند، مکان هایی که باکتری ها و غذا تمایل به تجمع دارند. این کار باعث پوسيده شدن سطح جویدنی دندان های عقبی میشود و حداقل ده سال عمر میکنند، قبل از آن که نیاز به انجام مجدد داشته باشند.
3. به صورت منظم به دندان پزشک مراجعه کنید. معاینه مرتب دندان، جرم گیری و دیگر درمان ها میتوانند به پیشگیری از پوسیدگی دندان کمک کنند.
4. تعداد میان وعده هایتان را محدود کنید. خوردن و نوشیدن مقدار کمی باعث میشود که دندان های شما حملات مداوم باشند، به خصوص زمانی که غذاهای شیرین می خورید.
5. غذاهای سالم برای دندان مصرف کنید. رژیم غذایی برای تمام جنبه های سلامتی حیاتی است، مانند سلامت دهان. غذاهایی مانند چیپس و کیک که مدت زیادی در دهان شما باقی می مانند پوسیدگی دندان را تشدید خواهند کرد و البته غذاهای فرآوری شده و شیرین نیز گزینه خوبی نخواهند بود. برعکس، میوه ها و سبزی های تازه، به این دلیل که به ترشح بزاق کمک میکنند و مینای دندان ترمیم میشود، گزینه های خوبی هستند.

درمان دندان پوسيده

---

در صورتی که پوسیدگی گسترده نباشد، روش استاندارد برای درمان خرابی دندان، ترميم دندان است. در این روش، بخش پوسیده‌ی دندان با فرز برداشته شده و با یک ماده ترمیمی مانند آلیاژ نقره، طلا، سرامیک یا یک رزین کامپوزیتی ترميم می‌شود. مواد ترمیمی بی‌خطر هستند. حساسیت به آمالگام نقره‌ای و سایر مواد ترمیمی نادر می‌باشد.
در صورت عدم درمان، حفره دندان می تواند عوارض مختلفی ایجاد کند. این موارد عبارتند از، درد مداوم دندان. آبسه دندان، که می تواند عوارض خطرناکی را به همراه داشته باشد و عفونت وارد جریان خون می شود.